Kaset döşeme sistemi, geniş açıklıklı yapılarda hem taşıyıcı özellikleri hem de estetik görünümüyle öne çıkan modern bir döşeme çözümüdür. Kaset sistemi genellikle alışveriş merkezleri, otoparklar, eğitim yapıları, sanayi tesisleri ve ofis binaları gibi yüksek yük taşıma kapasitesine ve açıklık ihtiyacına sahip yapılarda tercih edilir.
Kaset sistemde döşeme, betonarme plak içine belirli aralıklarla yerleştirilen kirişlerin (nervürlerin) oluşturduğu ızgara formuyla inşa edilir. Bu kirişler, hem enine hem boyuna yerleştirilerek kare ya da dikdörtgen boşluklu bir yapı oluşturur. Üst kısımda yer alan düz betonarme plak bu ızgara kirişlerin üzerine dökülerek bütün sistemi tamamlar.
Bu sistemin en önemli avantajlarından biri, döşemenin kendi ağırlığını azaltmasıdır. Boşluklu yapı sayesinde daha az beton kullanılır; bu da yapının genel ağırlığını düşürerek temel ve kolon yüklerini azaltır. Aynı zamanda yüklerin ara kirişler aracılığıyla ana kirişlere ve oradan da kolonlara dengeli bir şekilde aktarılması sayesinde daha verimli bir taşıyıcı sistem elde edilir.
Kaset döşeme, sadece taşıyıcılık açısından değil, aynı zamanda tesisat geçişleri ve aydınlatma sistemlerinin entegrasyonu açısından da büyük kolaylık sağlar. Ayrıca tavan yüzeyinde estetik bir derinlik ve düzenli bir görünüm sunarak mimari açıdan da avantaj yaratır.
Kaset Döşeme Hangi Projelerde Tercih Edilir?
Geleneksel döşeme sistemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda özellikle 8 metre ve üzeri aks aralıklarına sahip yapılarda kullanılır. Kaset döşeme sistemi hem statik hem de dinamik yükleri etkili şekilde dağıtma kabiliyetine sahip olduğu için büyük ölçekli projelerde mühendislerin ve mimarların ilk tercihleri arasında yer alır. Kaset sistemi sayesinde yapının genel rijitliği artarken aynı zamanda zati yüklerde de düşüş yaşanır. Bu durum özellikle deprem bölgelerinde yapı güvenliği açısından büyük bir avantaj sağlar.
Kaset Sistem Döşeme Nasıl İnşa Edilir?
Uygulamada genellikle tekrar kullanılabilir plastik kalıplar tercih edilir. Bu kaset kalıp sistemleri geleneksel ahşap kalıplara göre hem daha ekonomik hem de daha pratiktir. Kalıp sistemi, önce plywood zemin üzerine kurulur ardından kalas veya H20 taşıyıcılar yardımıyla desteklenir. Üzerine plastik kalıplar yerleştirilir ve bu kalıpların içine donatılar yerleştirildikten sonra beton dökülerek imalat tamamlanır. Belirli bir süre sonra kalıplar sökülür ve bir sonraki alanda tekrar kullanılmak üzere kaldırılır. Bu yöntem zamandan ve işçilikten tasarruf sağlarken daha düzenli ve hızlı bir şantiye yönetimi de sunar.
Kaset Döşeme Kesiti ve Yapısal Özellikleri
Tasarım sırasında en önemli konulardan biri kaset döşeme kesiti ile ilgilidir. Bu kesitler döşemenin hem statik davranışını hem de kat yüksekliğini doğrudan etkiler. Nervür aralıkları çoğunlukla 70 cm x 70 cm veya daha fazla olacak şekilde planlanır. Kaset döşeme ölçüleri mimari ihtiyaçlara ve statik gerekliliklere göre belirlenir. Döşeme, genellikle her iki yönde çalışacak şekilde tasarlanır ve nervürlü döşeme sınıfına girer. Bu nervürler çoğunlukla ana kirişlerle aynı derinliktedir ve minimum 40 cm derinliğe sahip olurlar.
Döşeme Kalınlığı Kaç Cm Olmalı?
Projeye göre değişmekle birlikte döşeme kalınlığı kaç cm olmalı sorusunun yanıtı genelde 30–35 cm arasında değişir. Ancak taşıyıcı sistemin gereksinimlerine göre bu kalınlık artabilir. Örneğin konut projelerinde 30–35 cm yeterli olurken, yüksek yapılar veya geniş açıklıklarda daha kalın döşemeler tercih edilebilir. Ayrıca kesit analizlerinde “T” kesit etkisi göz önünde bulundurulduğunda bu kalınlık artabilir ve net kat yüksekliğinden kayıplar yaşanabilir.
Kaset Tavan ve Mimari Etkileri
Kaset tavan estetik bir görünüm sağlasa da bazı mimari kısıtlamalara yol açabilir. Örneğin oda bölümlendirmelerinde zorluk yaratabilir ve bu nedenle projeye asma tavan ihtiyacı doğabilir. Bu da hem ek maliyet hem de uygulama sürecinde uzama anlamına gelir. Buna karşılık düz ve sürekli tavan isteyen mimarlar için bu sistem bazı kısıtlamalar getirse de yapısal olarak sunduğu avantajlar sayesinde projede yer almaya devam eder.
Kaset Sistemin Dezavantajları Nelerdir?
Her yapısal sistem gibi kaset sistem döşemelerin de dezavantajları mevcuttur. Nervürlerin sık olması işçilik süresini uzatırken kalıp kurulumunu da zorlaştırır. Kalıpların sökülmesi ve taşınması ekstra zaman alır. Ayrıca bu sistemin uygulanması için daha fazla iskele, kalıp ve iş gücü gereklidir. Küçük ölçekli projelerde yeterli kalıp sayısına ulaşmak zor olabilir. Tekrarı olmayan projelerde her bir kalıp tipi için özel tasarıma gerek duyulabilir. Bu da toplam maliyetleri artırır.
Kaset Döşeme Kolon Boyutları Nasıl Belirlenir?
Yükleri düşey taşıyıcılara aktaran kolonlar, döşeme sisteminin davranışına doğrudan etki eder. Kaset döşeme kolon boyutları döşemenin kalınlığı, açıklığı ve taşıdığı yük göz önünde bulundurularak tasarlanır. Genellikle 5 kat ve üzeri projelerde, yalnızca 30–35 cm derinliğinde olan kirişlerin yetersiz kalması gibi durumlar yaşanabilir. Bu nedenle kolon rijitliği artırılarak yapı güvenliği sağlanmalıdır.
Betonarme Kaset Döşeme Sistemlerinin Mühendislik Yönü
Betonarme kaset döşeme karmaşık hesaplamalara dayalı bir sistemdir ve genellikle iki doğrultuda çalışan döşeme gibi modellenir. TS500 standardına göre, 700 mm’yi geçmeyen ara kirişlerle döşenmiş sistemler "dişli döşeme" olarak tanımlanırken, kaset döşemeler daha çok "plak döşeme" ilkelerine göre tasarlanır. Bu farklılık mühendislik hesabında önemli bir detaydır. Ayrıca kaset döşeme kesit çizimi, sistemin doğrultularının, kiriş aralıklarının ve döşeme kalınlıklarının doğru modellenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
İlginizi Çekebilir→ Çatı Malzemeleri Nelerdir?